“ზეთისაღმომჩენი” ღმრთისმშობლი გახლავთ ერთ-ერთი იმ სასწაულთმოქმედი ხატი, რომელიც დღეს დაბრძანებულია ვატოპედის წმიდა და დიდ სავანეში, მთაწმიდაზე.
ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის ხატი ”ზეთისაღმომჩენი” – ”ელეოვრიტისა” თარიღდება მე-14 საუკუნით, აღმოჩენილ იქნა მონასტერში არსებულ ზეთის შესანახ საწყობში და მისი სახელიც დაკავშირებულია შემდეგ სასწაულთან. ერთხელ, როდესაც მონასტერში ზეთის დეფიციტი იყო, ღირსი გენადი, ”დოქიარი” – მეკუჭნავე – პასუხისმგებელი პირი ზეთის შესანახ სათავსოებზე, გასცემდა ზეთს მხოლოდ განსაკუთრებულ აუცილებლობის შემთხვევაში (კერძოდ ხატების კანდელებისათვის).
თუმცა მონასტრის მზარეულმა ეს ფაქტი გააპროტესტა წინამძღვართან, რომელიც ღრმად იყო დარწმუნებული ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის მოწყალებაზე, იღუმენის კურთხევით კი ზეთის განაწილება საძმოს წევრებისათვისაც დაიწყეს. ამის შემდეგ ღირსმა გენადიმ ზეთის საცავში ერთ-ერთ მისვლისას დაააფიქსირა, რომ ზეთი იღვრებოდა არა მარტო ჭურჭლებიდან, ასევე ამავდროულად უახლოვდებოდა სათავსოში შესასვლელ კარს. გადმოცემით ეს დღე გახლდათ ბრწყინვალე შვიდეულის პარასკევი.
ყოვლადწმიდაო ღმრთისმშობელო! შეგვეწიე და გვაცხოვნე ჩუენ!
]]>ასევე ბრწყინვალე შვიდეულის სამშაბათს დიდი ზეიმითა და ლიტანიობით დღესასწაულობს ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის სასწაულთმოქმედი ხატი “საკურთხევლისა” – “ვიმატარისა” ვატოპედის წმიდა და დიდ სავანეში.
ღმრთისმშობელო ქალწულო, შეგვეწიე და გვაცხოვნენ ჩვენ! ამინ!
]]>კათოლიკონის (მონასტრის მთავარი, საკრებულო ტაძარი) ჩრდილო–დასავლეთ კუთხის მეორე სართულზე, წმიდა დიმიტრის სახელობის ეკვდერსა და ჩრდილოეთ გასასვლელს შორის, 1678 წელს ლაოდიკიის მიტროპოლიტ გრიგოლის მიერ, როგორც შესაწირი, შეიქმნა და შეიმკო ”მანუგეშებელი” ღმრთისმშობლის სახელობის ეკვდერი, მიძღვნილი ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის სასწაულთმოქმედი ხატისადმი ”მანუგეშებელი”. საუბარია შემოკლებული ჯვრისფორმის ტიპის მცირე ზომის ტაძარზე, რომელსაც რვა წახნაგის მქონე გუმბათი აქვს. გუმბათიდან და ფრონტონიდან გამოკვეთილია მხოლოდ აღმოსავლეთის მხარე, მაგრამ გარემოსთან შერწყმულია არქიტექტურული კუთხით. საკურთხეველს არ აქვს კონქი, იგი განთავსებულია ნახევრადცილინდრულ კამარაში, შესაბამისად არ გააჩნია სტოა. სარკმელების არქონის გამო შიდა სივრცე ჩაბნელებულია. ეკვდერის დასავლეთი, რომელიც აშენებულია გუმბათისებრ სავალზე, შემკობილია სწორხაზოვანი მარმარილოს კიბით, რომელიც მიემართება ეკვდერისაკენ და იქიდან კი გასასვლელის მესამე დონისკენ.
]]>დღეს განგებულებისა ღმრთისა დასაბამი არს, და საუკუნითგან საიდუმლოსა მის აღსრულებისა დაწყება, რამეთუ ტაძარსა შინა ღმრთისასა ქალწული დაემკვიდრების, და ქრისტესა ყოველთა გვახარებს, ამას უღაღადოთ ხმა-მაღლად: გიხაროდენ განგებულებისა ღმრთისა აღსასრულო.
ყოვლადწმიდა ტაძარი მაცხოვრისა, მრავალ პატიოსანი იგი ქალწული, სამღუდელო საუნჯე დიდებისა ღმრთისა, დღეს შეიყვანების ტაძრად ღმრთისა, და მადლსა თანა შეიტანს სულისაწმიდისასა, რომელსა უგალობენ ანგელოსნი ღმრთისანი, რამეთუ ესე არს კარავი იგი ზეცათა.
ღმრთისმშობელო ქალწულო, შეგვეეწიე და გვაცხოვნენ ჩუენ!
]]>ღმრთისმშობელო ქალწულო, კაცთა მფარველო, სამოსელო და სარტყელო უხრწნელისა გვამისა შენისა მტკიცედ მცველად მოსცენ ქალაქსა შენსა, რომელნი იგი უთესლოსა მის შობისა შენისა მიერ განუხრწნელად გიან მარადის, რამეთუ შენ ზედა გონებანი მოუძლურდეს და ჟამნიცა, ამისთჳს გევედრებით: მშვიდობა სოფელსა მოანიჭე და სულთა ჩუენთა დიდი წყალობაჲ.
ღმრთის შემწყნარებელი მუცელი შენი, ღმრთისმშობელო, რომელი შეიცვა პატიოსანმან სარტყელმან შენმან, არს სიმტკიცე ქალაქისა შენისა უბრძოლველისა, და საუნჯე კეთილთა მოუკლებელი, მხოლოო მშობელო, მარადის ქალწულო.
პატიოსნისა სარტყელისა შენისა დადებასა დღესასწაულობს დღეს ტაძარი შენი, ყოვლად საგალობელო, და ლმობიერად გიხმობს შენ: გიხაროდენ ქალწულო, ქრისტიანეთა სიქადულო.
]]>“ზეთისაღმომჩენი” ღმრთისმშობლი გახლავთ ერთ-ერთი იმ სასწაულთმოქმედი ხატი, რომელიც დღეს დაბრძანებულია ვატოპედის წმიდა და დიდ სავანეში, მთაწმიდაზე.
ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის ხატი ”ზეთისაღმომჩენი” – ”ელეოვრიტისა” თარიღდება მე-14 საუკუნით, აღმოჩენილ იქნა მონასტერში არსებულ ზეთის შესანახ საწყობში და მისი სახელიც დაკავშირებულია შემდეგ სასწაულთან. ერთხელ, როდესაც მონასტერში ზეთის დეფიციტი იყო, ”დოქიარი” – მეკუჭნავე – პასუხისმგებელი პირი ზეთის შესანახ სათავსოებზე, ღირსი გენადი, გასცემდა ზეთს მხოლოდ განსაკუთრებულ აუცილებლობის შემთხვევაში (კერძოდ ხატების კანდელებისათვის).
თუმცა მონასტრის მზარეულმა ეს ფაქტი გააპროტესტა წინამძღვართან, რომელიც ღრმად იყო დარწმუნებული ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის მოწყალებაზე, იღუმენის კურთხევით კი ზეთის განაწილება საძმოს წევრებისათვისაც დაიწყეს. ამის შემდეგ ღირსმა გენადიმ მისი საცავში ერთ-ერთ მისვლისას დაააფიქსირა, რომ ზეთი იღვრებოდა ჭურჭლებიდან და ამავდროულად უახლოვდებოდა სათავსოში შესასვლელ კარს. გადმოცემით ეს დღე გახლდათ ბრწყინვალე შვიდეულის პარასკევი.
ყოვლადწმიდაო ღმრთისმშობელო! შეგვეწიე და გვაცხოვნე ჩუენ!
]]>ხატს მოაბრძანებს ვატოპედის სავანის წინამძღვარი არქიმანდრიტი ეფრემი, საზეიმო დახვედრას მეთაურობს ვოლოსის მიტროპოლიტი ეგნატე. ხატი დაბრძანდდება მისივე სახელობის ეკვდერში.
მომლოცველებს შესაძლებლობა ეძლევათ დაესწრონ სხვადასხვა საზეიმო მსახურებასა და სულიერ შეხვედრას.
]]>უფალმა შექმნა მთელი სამყარო, რომელიც იყო „ძალიან კარგი“, სულ ბოლოს კი შექმნა ადამიანი, რომლისთვისაც იგი განსაკუთრებულ ძალისხმევასა და ენერგიას ამჟღავნებს. უფალმა კი არ თქვა და დაიბადა ადამიანი, არამედ „თავის ხატად შექმნა იგი“, „გამოსახა უფალმა ღმერთმა ადამი (კაცი) მიწის მტვერისაგან და შთაბერა მის ნესტოებს სიცოცხლის სუნთქვა“. წმიდა ბასილი დიდი ამბობს, რომ უფალმა მისცა ადამიანს „ნაწილი თავისი ღმრთაებრიობისა“. და სწორედ ამ მადლის მშვეობით ჩვენც შეგვიძლია გავხდეთ ღმერთები, თუკი დავემორჩილებით ღმრთის ნებას.
აქ ჩნდება ერთი კითხვა, რომელიც არაერთხელ დასმულა: რატომ არ გვიხსნა ჩვენ ღმერთმა, მას ხომ ასე ძლიერ ვუყვარდით? ჩვენ არ მოვუსმინეთ ჩვენს შემოქმედს და ისე მოვიქეცით, როგორც მოგვესურვებოდა. მაგრამ მან, როგორც ღმერთმა, გულმოწყალემ და მამამ, რატომ არ დაგვტოვა სამოთხეში? თუმცა არ არსებობს სამოთხე თავისუფლების გარეშე. წმიდა იოანე ღმრთისმეტყველი კითხვას სვამს: „განა იესო ქრისტეს არ შეეძლო გადაერჩინა იუდა?“, და თავადვე პასუხობს მას, ამბობს რა შემდეგს: იესო ქრისტემ ყველაფერი გააკეთა, თუმცა მას არ უნდოდა იუდა ძალით გადაერჩინა, იძულებით ხომ ვერ მოიპოვებ ნეტარებას, იძულებით მხოლოდ ადამიანის დაღუპვაა შესაძლებელი.
ამგვარად, ათასწლეულების მანძილზე ველოდებოდით, რომ მოსულიყო ისეთი ადამიანი, რომელიც გაიგებდა, თუ რა არის უფლის სიყვარული. მაგრამ, იმისათვის რომ მას ეს გაეგო, აუცილებელი იყო იგი ყოფილიყო უმწიკვლო და თავმდაბალი. და დაიბადა ღმრთისმშობელი. ვფიქრობ, ამის გააზრება შეგვიძლია სიტყვებით, რომელთაც მოციქული პავლე ამბობს თავის ეპისტოლეში გალატელთა მიმართ: „ხოლო პირველ მოწევნადმდე სარწმუნოებისა შჯულსა ქუეშე მოცულ ვიყვენით და შეყენებულ მერმისა მისთჳს სარწმუნოებისა გამოჩინებადმდე“ (გალატელთა მიმართ, 3. 23). მანამ სანამ მოვიდოდა რწმენა, ჩვენ სჯულის ხუნჯებით ვიყავით დაბმულნი. სჯული იყო მასწავლებელი, რომელმაც ქრისტემდე მიგვიყვანა, მაგრამ სჯული, როგორიც არ უნდა იყოს ის, უძლური იყო და ახლაც უძლურია, რომ ჭეშმარიტად გადაარჩინოს და დააკმაყოფილოს ადამიანი.
სწორედ ამიტომაც, „ოდეს მოიწია აღსასრული ჟამთაჲ, მოავლინა ღმერთმან ძე თჳსი, შობილი დედაკაცისაგან, და იქმნა იგი სჯულსა ქუეშე… რაჲთა სჯულსა ქუეშე მყოფნი გამოიჴსნნეს, და რაჲთა შვილებაჲ იგი მოვიღოთ“ (გალატელთა მიმართ, 4. 4-5). და დროის მოსვლასთან ერთად დაიბადა ქალწული, დედაკაცი, რომლის მეშვეობით ადამიანი გახდა ღმერთი. ღმრთისმშობელი ქალწული არის „კიბე, რომლის მეშვეობით უფალი ჩვენთან ჩამოვიდა“ და „ხიდი, რომელსაც ჩვენ დედამიწიდან ცაში გადავყავართ“.
ღმრთისმშობელი „დედის მუცლიდანვე“ წმიდა იყო, სწორედ იმიტომ რომ იგი იყო ნაყოფი თავისი მშობლების – იოაკიმესა და ანას – მრავალი ლოცვისა. მისი მშობლები უფალს შესთხოვდნენ, რომ მათთვის შვილი ებოძებინა და შემდგომ კი, იგი სრულად მიეძღვნათ ღმრთისთვის. და მართლაც ჯერ კიდევ მცირეწლოვანი მარიამი მათ ღმერთს მიუძღვნეს. ახლა კი ეკლესიაში მსახურებისას გვესმის თუ როგორ გალობენ: „მრავალ პატიოსანი იგი ქალწული მადლსა თანა შეიტანს სულისა წმიდისასა, რომელსა უგალობენ ანგელოსნი ღმრთისანი, რამეთუ ესე არს კარავი იგი ზეცათა“. მრავალი წლის განმავლობაში ქალწული მარიამი ტაძარში ცხოვრობს, იქ იკვებება ანგელოზთა საზრდოთი, ხოლო როდესაც ის ზრდასრულ ასაკს აღწევს და ჰყავს საქმრო იოსები, იგი იღებს მთავარანგელოზის მისალმებას და უკვე მზად არის იმისათვის, რომ თქვას „დიახ“ ანგელოზის ცნობაზე, რომ თქვას „მიმადლებულო მარიამ უფალი შენთანა, რომ თქვას, რომ თანახმაა ახდეს ღმრთის ნება მასზე. და სწორედ აქედან მოყოლებული იგი ხდება ის, ვინც მთელი თავისი მყოფობით, ხორცს ასხამს უფლის ძესა და სიტყვას. ამგვარად ხდება იგი „უმაღლესი“, ანგელოზთა დედოფალი და ის, ვინც ღირსია იმისა, რომ დედამიწა ზეცად გადაექცია.
ახლა მსურს რაღაც ვთქვა ზოგადად ქალებზე. ღმრთისმშობელი, ამბობს წმიდა გრიგოლ პალამა, არის „საზღვარი ქმნად და უქმნელ ბუნებას შორის“, და არავის ძალუძს უფალთან მისვლა, მხოლოდ და მხოლოდ მას. იგი კაცობრიობის სიამაყეა, იგი არის „ქალწულების დამმარხველი“. იგი ჩვენი დედაა, ის, ვინც ჩვენ გვასაზრდოებს და გვზრდის თავისი მადლითა და სამოთხით, მაშინ როცა პირველი ქალი – ევა – გვზრდის ამბოხებით, ვნებებითა და სიკვდილით.
როგორც ამას ამბობს სიტყვა, ღმრთისმშობელი აღემატება ყველა წმიდანს. იგი ყველა წმიდანზე მაღლა სწორედ იმიტომ დგას, რომ ყველას გაუსწრო სიწმინდეში, თავმდაბლობასა და მორჩილებაში. რა თქმა უნდა, დიდებით არიან მოსილნი იოანე ნათლისმცემელი, მოციქული პავლე, დანარჩენი მოციქულები, დიდი მამები, წინასწარმეტყველნი და წამებულნი, მაგრამ ვერც ერთი მათგანი ვერ შეედრება ღმრთისმშობელს. სწორედ იმიტომ, რომ ვხედავთ, რომ ის სიკეთე და სინათლე, რომელიც წმიდა ქალწულიდან მომდინარეობს, არის „მხსნელი“, არის „მისი მუცლის ნაყოფი“. ის სიკეთე, რომელიც წმიდა ქალწულმა შვა და ის ჩაუმქრალი ნათელი, რომელიც არის მისი ძეც და უფალიც, არის სწორედ ის, რაც შუქს ჰფენს მთელს ჩვენს ცხოვრებას, ჩვენს პრობლემებსა და სიძნელეებს.
თუ როგორი პატივი უნდა მივაგოთ ქალს, თუ როგორ ხდება ეს და როგორ ხორციელდება, ამას სწორედ მართლმადიდებლური ეკლესიის წიაღში ვპოულობთ, რაც განათებულია იმ ნათლით, რომელიც ღმრთისმშობლისგან იშვა, ანუ განკაცებული ღმერთით. ის, თუ სადამდე შეუძლია ასვლა ქალს, ეს ღმრთისმშობელმა გვაჩვენა, როდესაც გახდა იგი „უპატიოსნესსა ქერუბინთასა, და აღმატებით უზეშთაესსა სერაბინთასა“. და თუმცა უდიდესნი არიან მოციქულები და მღვდელმთავარნი, ღმრთისმშობელი ყოველ მათგანზე აღმატებულია. და მიუხედავად იმისა, რომ წმიდა მარიამი უდიდესია ყველა მღვდელმთავარზე, იგი არ გამხდარა არც დიაკონი, არც მღვდელი და არც ეპისკოპოსი. მაშასადამე, ვხედავთ, რომ ქალები არ ხდებიან არც დიაკვნები და არც მღვდლები, არა იმიტომ, რომ მათ არ მიაგებენ პატივს ეკლესიაში, არამედ იმიტომ რომ ისინი განსაკუთრებით პატივცემულნი არიან.
სწორედ აქ ესმევა ხაზი იმ დიდ ჭეშმარიტებას, რომელსაც მოციქული პავლე ღაღადებს, რომ როდესაც ავად ვხდები, ზუსტად მაშინ ვარ ძლიერი და როდესაც თავს ვიმდაბლებ, სწორედ მაშინ ვარ განდიდებული. სუსტი სქესი ეკლესიის წიაღში მორჩილებითა და თავმდაბლობით, რისი მაგალითიც მათ თავად ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობელმა მისცა, არის ძლიერი და კიდევ უფრო ძლიერი.
წყარო: ლანგადის, ლიტის და რენდინის ეპარქიის პერიოდული გამოცემა – „მართლმადიდებლური უწყებანი“, ნაწილი მე-15, იანვარი-თებერვალი, 2015 წელი.
]]>
ღმრთისმშობელო ქალწულო, კაცთა მფარველო, სამოსელო და სარტყელო უხრწნელისა გვამისა შენისა მტკიცედ მცველად მოსცენ ქალაქსა შენსა, რომელნი იგი უთესლოსა მის შობისა შენისა მიერ განუხრწნელად გიან მარადის, რამეთუ შენ ზედა გონებანი მოუძლურდეს და ჟამნიცა, ამისთჳს გევედრებით: მშვიდობა სოფელსა მოანიჭე და სულთა ჩუენთა დიდი წყალობაჲ.
ღმრთის შემწყნარებელი მუცელი შენი, ღმრთისმშობელო, რომელი შეიცვა პატიოსანმან სარტყელმან შენმან, არს სიმტკიცე ქალაქისა შენისა უბრძოლველისა, და საუნჯე კეთილთა მოუკლებელი, მხოლოო მშობელო, მარადის ქალწულო.
პატიოსნისა სარტყელისა შენისა დადებასა დღესასწაულობს დღეს ტაძარი შენი, ყოვლად საგალობელო, და ლმობიერად გიხმობს შენ: გიხაროდენ ქალწულო, ქრისტიანეთა სიქადულო.
]]>ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის ხატი ”ზეთისაღმომჩენი” – ”ელეოვრიტისა” თარიღდება მე-14 საუკუნით, აღმოჩენილ იქნა მონასტერში არსებულ ზეთის შესანახ საწყობში და მისი სახელიც დაკავშირებულია შემდეგ სასწაულთან. ერთხელ, როდესაც მონასტერში ზეთის დეფიციტი იყო, ”დოქიარი” – მეკუჭნავე – პასუხისმგებელი პირი ზეთის შესანახ სათავსოებზე, ღირსი გენადი, გასცემდა ზეთს მხოლოდ განსაკუთრებულ აუცილებლობის შემთხვევაში (კერძოდ ხატების კანდელებისათვის).
თუმცა მონასტრის მზარეულმა ეს ფაქტი გააპროტესტა წინამძღვართან, რომელიც ღრმად იყო დარწმუნებული ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის მოწყალებაზე, იღუმენის კურთხევით კი ზეთის განაწილება საძმოს წევრებისათვისაც დაიწყეს. ამის შემდეგ ღირსმა გენადიმ მისი საცავში ერთ-ერთ მისვლისას დაააფიქსირა, რომ ზეთი იღვრებოდა ჭურჭლებიდან და ამავდროულად უახლოვდებოდა სათავსოში შესასვლელ კარს. გადმოცემით ეს დღე გახლდათ ბრწყინვალე შვიდეულის პარასკევი.
]]>