Warning: Use of undefined constant JWPLAYER_FILES_DIR - assumed 'JWPLAYER_FILES_DIR' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /var/www/pemptousia.ge/wp-content/plugins/jw-player-plugin-for-wordpress/framework/LongTailFramework.php on line 230

Warning: Use of undefined constant JWPLAYER_PLUGIN_DIR - assumed 'JWPLAYER_PLUGIN_DIR' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /var/www/pemptousia.ge/wp-content/plugins/jw-player-plugin-for-wordpress/framework/LongTailFramework.php on line 239

Warning: Use of undefined constant JWPLAYER_FILES_DIR - assumed 'JWPLAYER_FILES_DIR' (this will throw an Error in a future version of PHP) in /var/www/pemptousia.ge/wp-content/plugins/jw-player-plugin-for-wordpress/framework/LongTailFramework.php on line 222

Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /var/www/pemptousia.ge/wp-content/plugins/jw-player-plugin-for-wordpress/framework/LongTailFramework.php:230) in /var/www/pemptousia.ge/wp-includes/feed-rss2.php on line 8
ვატოპედის წმიდა სავანე – PEMPTOUSIA https://www.pemptousia.ge Tue, 30 Jul 2019 07:59:01 +0000 en-US hourly 1 https://wordpress.org/?v=4.9.8 ვატოპედის სავანის მოზაიკების შესახებ https://www.pemptousia.ge/2019/01/24/%e1%83%95%e1%83%90%e1%83%a2%e1%83%9d%e1%83%9e%e1%83%94%e1%83%93%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%a1%e1%83%90%e1%83%95%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%9d%e1%83%96%e1%83%90%e1%83%98%e1%83%99/ https://www.pemptousia.ge/2019/01/24/%e1%83%95%e1%83%90%e1%83%a2%e1%83%9d%e1%83%9e%e1%83%94%e1%83%93%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%a1%e1%83%90%e1%83%95%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%9d%e1%83%96%e1%83%90%e1%83%98%e1%83%99/#comments Thu, 24 Jan 2019 12:07:56 +0000 https://www.pemptousia.ge/?p=51988 სავანის კათოლიკონში (მონასტრის მთავარი, საკრებულო ტაძარი) წმინდა მთისათვის დამახასიათებელი და ერთადერთი ცოცხლად შემორჩენილი კედლის მოზაიკებია. ისინი ერთიანობაში ოთხ სიუჟეტს ქმნიან. ეს კონკრეტული რიცხვი სავარაუდოდ მოზაიკის შექმნის ძვირად ღირებულ ტექნიკას და იმ მასალის თვისებებს უნდა უკავშირდებოდეს, რომელსაც მის შესაქმნელად იყენებდნენ. ამ მოზაიკებით გამოსახულია:

1. ტაძრის მთავარი ნაწილში, გუმბათის ქვეშა თაღებზე, ხარების სცენა, რომელიც თარიღდება XI საუკუნის დასაწყისიდან XII საუკუნის დასაწყისამდე პერიოდით. გამოსახულება განთავსებულია თვალსაჩინო ადგილას, რათა ხაზი გაესვას კათოლიკონის (მონასტრის მთავარი, საკრებულო ტაძარი) ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხარების სახელზე აგების ფაქტს.

ხარება ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელისა, ტაძრის მთავარი ნაწილის გამოსახულება

ხარება ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელისა, ტაძრის მთავარი ნაწილის გამოსახულება

ხარება ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელისა, ტაძრის მთავარი ნაწილის გამოსახულება

ხარება ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელისა, ტაძრის მთავარი ნაწილის გამოსახულება

2. გარე სტოაში, შესასვლელის თავზე, რომელსაც შიდა სტოაში შევყავართ, დომინირებს ვედრების – დეისუსის ფრესკა, რომელიც დაახლოებით იმავე პერიოდის ნამუშევარი უნდა იყოს. ზემოთ ხსენებული ორი კომპოზიციის შესრულების უნაკლო ტექნიკა და მათ შესაქმნელად დიდი რაოდენობით მოზაიკის ოქროს ქვების გამოყენება გვაფიქრებინებს, რომ ისინი კონსტანტინოპოლელი ხელოვნის ნამუშევრები უნდა იყოს.

ვედრება - დეისუსი

ვედრება – დეისუსი

მაცხოვარი, ფრაგმენტი ვედრების ფრესკიდან

მაცხოვარი, ფრაგმენტი ვედრების ფრესკიდან

 
 
 
ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელი, ფრაგმენტი ვედრების ფრესკიდან

ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელი, ფრაგმენტი ვედრების ფრესკიდან

წმინდა იოანე ნათლისმცემელი, ფრაგმენტი ვედრების ფრესკიდან

წმინდა იოანე ნათლისმცემელი, ფრაგმენტი ვედრების ფრესკიდან

3. ხარების მეორე სცენა, რომელიც XIII საუკუნის ბოლოს – XIV საუკუნის დასაწყისს უნდა ეკუთვნოდეს,   ვედრების – დეისუსის მოზაიკურ ფრესკას შემოსაზღვრავს. ეს არის უმაღლესი ხარისხის ნამუშევარი და უნდა იყოს მონათესავე ან თავად იმ სახელოსნოს ტექნიკით შესრულებული, რომლითაც შესრულებულია წმინდა მოციქულთა გამოსახულება ქ. თესალონიკში.

ყოვლადწინდა ღმრთისმშობლის ხარება, გარე სტოა

ყოვლადწინდა ღმრთისმშობლის ხარება, გარე სტოა

ყოვლადწინდა ღმრთისმშობლის ხარება, გარე სტოა

ყოვლადწინდა ღმრთისმშობლის ხარება, გარე სტოა

წმ. ნიკოლოზი

წმ. ნიკოლოზი

იოანე კომნენოსის „მომლოცველთა მეგზურის“ თანახმად, სტოაში კიდევ სხვა მოზაიკებიც არსებობდა, რომელთაგან მეფეთა და მონასტრის აღმშენებელთა რამდენიმე მოზაიკური გაოსახულება დღეს უკვე აღარ არის შემორჩენილი. გამორიცხული არაა, რომ  მოზაიკი ისს ქვები, რომლებიც მონასტრის განძთსაცავის ორ ყუთში ინახება, ამ კონკრეტული კომპოზიციების ნაწილი იყოს.

]]> https://www.pemptousia.ge/2019/01/24/%e1%83%95%e1%83%90%e1%83%a2%e1%83%9d%e1%83%9e%e1%83%94%e1%83%93%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%a1%e1%83%90%e1%83%95%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%9d%e1%83%96%e1%83%90%e1%83%98%e1%83%99/feed/ 2300 ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა https://www.pemptousia.ge/2018/02/10/%e1%83%a6%e1%83%98%e1%83%a0%e1%83%a1%e1%83%98-%e1%83%94%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9b-%e1%83%90%e1%83%a1%e1%83%a3%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%ab%e1%83%98%e1%83%9c-3/ https://www.pemptousia.ge/2018/02/10/%e1%83%a6%e1%83%98%e1%83%a0%e1%83%a1%e1%83%98-%e1%83%94%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9b-%e1%83%90%e1%83%a1%e1%83%a3%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%ab%e1%83%98%e1%83%9c-3/#comments Sat, 10 Feb 2018 12:02:10 +0000 https://www.pemptousia.ge/?p=51310 ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა მდებარეობს ვატოპედის წმიდა და დიდ სავანის ჯვრის ფორმის სატრაპეზოს ჩრდილოეთ მკლავზე. მონაზონ მაკარი გალაციანოს ჩანაწერების მიხედვით ირკვევა, რომ ახალაშენებული სატრაპეზო მოირთო-მოიკაზმა 1786 წელს. გამოყენებული ხატწერის მეთოდი ხასიათდება გარკვეული თავისებურებებით. მიუხედავად იმისა, რომ ფრესკაზე არ არის გამოსახული მოწამეთა წამების ფრაგმენტი, არსებული მრავალსახოვანი ერთობა მნიშვნელოვან ადგილს ანიჭებს მას სატრაპეზოს შიდა სივრცეში.

293-257

ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა ჯვრის ფორმის სატრაპეზოს ჩრდილოეთ მკლავი (1786წ.)

293-257a

ფრაგმენტი – ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა ჯვრის ფორმის სატრაპეზოს ჩრდილოეთ მკლავი (1786წ.)

]]> https://www.pemptousia.ge/2018/02/10/%e1%83%a6%e1%83%98%e1%83%a0%e1%83%a1%e1%83%98-%e1%83%94%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9b-%e1%83%90%e1%83%a1%e1%83%a3%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%ab%e1%83%98%e1%83%9c-3/feed/ 2856 ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის პატიოსანი სარტყელის სახელობის ეკვდერი https://www.pemptousia.ge/2017/10/02/%e1%83%a7%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%93%e1%83%ac%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%9c%e1%83%93%e1%83%90-%e1%83%a6%e1%83%9b%e1%83%a0%e1%83%97%e1%83%98%e1%83%a1%e1%83%9b%e1%83%a8%e1%83%9d-3/ https://www.pemptousia.ge/2017/10/02/%e1%83%a7%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%93%e1%83%ac%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%9c%e1%83%93%e1%83%90-%e1%83%a6%e1%83%9b%e1%83%a0%e1%83%97%e1%83%98%e1%83%a1%e1%83%9b%e1%83%a8%e1%83%9d-3/#comments Mon, 02 Oct 2017 07:22:56 +0000 https://www.pemptousia.ge/?p=51046 ვატოპედის წმიდა სავანის ეკვდერთა შორის ყველაზე საინტერესო ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის პატიოსანი სარტყელის სახელობის ეკვდერია, ვინაიდან არის ახალბერძნული კულტურის აყვავების ხანისა და წმიდა მთის პოსტბიზანტიური პერიოდის ტაძართა არქიტექტურის ნათელ ნიმუში. მიეკუთვნება ათონური ტაძრის სტილს. საკურთხეველი მოიცავს კონქს და ერთიანობაში მოქცეულია კამარის ქვეშ. ტაძრის გარე ფასადში  შთამბეჭდავია სამი გუმბათი, კედლების თაღოვანი ფორმები და ტიხრული ქვის წყობა. ინტერიერში კი საყურადღებოა მე–19 საუკუნის დასაწყისში შექმნილი ხის მოჩუქურთმებული კანკელი, სტასიდები (ერთგვარი ხის სკამი, ძირითადად გვხვდება მონასტრებში), ხის მოჩუქურთმებული კარი დამშვენებული ბიზანტიური მარმარილოს კანკელის პილასტრებით, საკურთხეველში არსებული ხელსაბანი და სხვა მრავალი უმაღლესი ხარისხის ნიმუში. ქტიტორთა მიერ გაკეთებული ეპიგრაფის (მინაწერი) თანახმად, ტაძარი აშენებულია 1794 წელს თეოფილე სოზოპოლიტის ხარჯებით  და მოხატულია 1861 წელს ნიკიფორესა და ანთიმოზის მიერ.

ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის სარტყელის სახელობის  ეკვდერი სამხრეთის მხარე

ეკვდერის გვერდხედი, სიგრძივი კვეთი

ეკვდერის ზედხედი და სიგრძივი კვეთი

კამაროვანი გუმბათი

ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის სარტყელის სახელობის  ეკვდერი

სამხრეთ–დასავლეთ სვეტის კაპიტელი ხელახალი გამოყენებით, კათოლიკონის (მონასტრის მთავარი, საკრებულო ტაძარი) კანკელის ნაწილი 

ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის სარტყელის სახელობის  ეკვდერი.  შიდა  სვეტების საყრდენი

ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის სარტყელის სახელობის  ეკვდერის სტოას ფრესკა (1860)

]]> https://www.pemptousia.ge/2017/10/02/%e1%83%a7%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%93%e1%83%ac%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%9c%e1%83%93%e1%83%90-%e1%83%a6%e1%83%9b%e1%83%a0%e1%83%97%e1%83%98%e1%83%a1%e1%83%9b%e1%83%a8%e1%83%9d-3/feed/ 2809 ყოვლისმპყრობელის (პანტოკრატორი) ხატი XIII – XIV საუკუნეები https://www.pemptousia.ge/2017/06/19/%e1%83%a7%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%a1%e1%83%9b%e1%83%9e%e1%83%a7%e1%83%a0%e1%83%9d%e1%83%91%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9e%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%a2%e1%83%9d%e1%83%99/ https://www.pemptousia.ge/2017/06/19/%e1%83%a7%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%a1%e1%83%9b%e1%83%9e%e1%83%a7%e1%83%a0%e1%83%9d%e1%83%91%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9e%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%a2%e1%83%9d%e1%83%99/#comments Mon, 19 Jun 2017 12:43:53 +0000 https://www.pemptousia.ge/?p=50706 ვატოპედის წმიდა და დიდ სავანეში დაცულია უამრავი სხვადასხვა ეპოქის ხატი. წარმოგიდგენთ ერთ-ერთ მათგანს.

ხატზე (118X89 სმ) გამოსახულია სახე იესო ქრისტე ყოვლისმპყრობელისა (პანტოკრატორი). კურთხევას იძლევა  მარჯვენა ხელით, რომელიც ზედა სამოსელიდან წამოწეული აქვს, მარცხენა ხელი კი – მოხრილი, სხეულთან შეხებაშია. ხატი შესრულებულია ოსტატურად XIII ს-ში, სავარაუდოდ კონსტანტინოპოლელი მხატვრის მიერ. დამახასიათებელია მსუყე ოქროსფერი, რომელიც მკაფიოდ გამოკრთის შარავანდედის წრიდან და ჩარჩოს გარშემო არსებული სივრციდან. უკვე მომდევნო საუკუნეში იკვეთება დამატებითი ჩარევა ასევე ცნობილი ხელოვნის მიერ. ფერწერის ამ მეორე ფენას უნდა გადმოეცა სახის სახასიათო სიმშვიდე და სიკეთე. ნამუშევარი ხატწერის თვალსაზრისით იმ ხატის მსგავსებაა, რომელიც კონსტანტინოპოლის მთავარეპისკოპოსმა კონსტანტინე კავასილამ შესწირა არხიდოს პერივლეპტუს ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის ტაძარს.

]]> https://www.pemptousia.ge/2017/06/19/%e1%83%a7%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%a1%e1%83%9b%e1%83%9e%e1%83%a7%e1%83%a0%e1%83%9d%e1%83%91%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9e%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%a2%e1%83%9d%e1%83%99/feed/ 2434 ყველა უდანაშაულოა https://www.pemptousia.ge/2017/03/21/%e1%83%a7%e1%83%95%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%90-%e1%83%a3%e1%83%93%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%90%e1%83%a8%e1%83%90%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%9d%e1%83%90/ https://www.pemptousia.ge/2017/03/21/%e1%83%a7%e1%83%95%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%90-%e1%83%a3%e1%83%93%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%90%e1%83%a8%e1%83%90%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%9d%e1%83%90/#comments Tue, 21 Mar 2017 11:42:08 +0000 https://www.pemptousia.ge/?p=50286 2017 წლის 21 მარტს ათენის უაღლესი საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით ვატოპედის წმიდა და დიდი სავანის საქმეზე მყოფი ყველა მსჯავრდებული უდანაშაულოა. დიდება უფალს!

Gerontas Efraim Batopaidiou 012

]]> https://www.pemptousia.ge/2017/03/21/%e1%83%a7%e1%83%95%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%90-%e1%83%a3%e1%83%93%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%90%e1%83%a8%e1%83%90%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%9d%e1%83%90/feed/ 2547 ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა, მონასტრის სატრაპეზო 1786 წელი https://www.pemptousia.ge/2017/02/10/%e1%83%a6%e1%83%98%e1%83%a0%e1%83%a1%e1%83%98-%e1%83%94%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9b-%e1%83%90%e1%83%a1%e1%83%a3%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%ab%e1%83%98%e1%83%9c-2/ https://www.pemptousia.ge/2017/02/10/%e1%83%a6%e1%83%98%e1%83%a0%e1%83%a1%e1%83%98-%e1%83%94%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9b-%e1%83%90%e1%83%a1%e1%83%a3%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%ab%e1%83%98%e1%83%9c-2/#comments Fri, 10 Feb 2017 00:56:54 +0000 https://www.pemptousia.ge/?p=50150 ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა მდებარეობს ვატოპედის წმიდა და დიდ სავანის ჯვრის ფორმის სატრაპეზოს ჩრდილოეთ მკლავზე. მონაზონ მაკარი გალაციანოს ჩანაწერების მიხედვით ირკვევა, რომ ახალაშენებული სატრაპეზო მოირთო-მოიკაზმა 1786 წელს. გამოყენებული ხატწერის მეთოდი ხასიათდება გარკვეული თავისებურებებით. მიუხედავად იმისა, რომ ფრესკაზე არ არის გამოსახული მოწამეთა წამების ფრაგმენტი, არსებული მრავალსახოვანი ერთობა მნიშვნელოვან ადგილს ანიჭებს მას სატრაპეზოს შიდა სივრცეში.

293-257

ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა ჯვრის ფორმის სატრაპეზოს ჩრდილოეთ მკლავი (1786წ.)

293-257a

ფრაგმენტი – ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა ჯვრის ფორმის სატრაპეზოს ჩრდილოეთ მკლავი (1786წ.)

 

 
]]> https://www.pemptousia.ge/2017/02/10/%e1%83%a6%e1%83%98%e1%83%a0%e1%83%a1%e1%83%98-%e1%83%94%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9b-%e1%83%90%e1%83%a1%e1%83%a3%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%ab%e1%83%98%e1%83%9c-2/feed/ 2954 წმინდა გრიგოლი პალამას სახელობის ეკვდერი https://www.pemptousia.ge/2016/10/21/%e1%83%ac%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%9c%e1%83%93%e1%83%90-%e1%83%92%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%92%e1%83%9d%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%9e%e1%83%90%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%a1-%e1%83%a1/ https://www.pemptousia.ge/2016/10/21/%e1%83%ac%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%9c%e1%83%93%e1%83%90-%e1%83%92%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%92%e1%83%9d%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%9e%e1%83%90%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%a1-%e1%83%a1/#comments Fri, 21 Oct 2016 14:53:09 +0000 https://www.pemptousia.ge/?p=49809 გადმოცემის თანახმად ვატოპედის წმიდა და დიდი სავანე აგებულია IV საუკუნეში იმპერატორ თეოდოსი დიდის მიერ, სავანე აღდგა და ხელახლა განახლდა 982 წლამდე ცოტა ხნით ადრე, განადგურებული უძველესი მონასტრის ადგილას. მისი ქტიტორნი იყვნენ ქ. ანდრიანოპოლის მკვიდრი სამი არისტოკრატი (ნიკოლოზი, ათანასე და ანტონი). სავანე წმინდა მთის უდიდეს შენობა-ნაგებობათა კომპლექსს წარმოადგენს. სულიერი და მატერიალური კრიზისი, რომელსაც ადგილი ქონდა 1950-იან წლებში ვატოპედის სავანეზეც იქონია გავლენა.

1990 წელს მონასტრის საძმოსა და მსოფლიო საპატრიარქოს თანადგომით ვატოპედის სავანე იდიორითმული სამონასტრო ცხოვრების წესიდან დაუბრუნდა კინოვიურ ცხოვრების წესს.

იოსებ ვატოპედელის საძმო 18 მონაზონთან ერთად ახალი სკიტიდან გადმოვიდა ვატოპედის სავანეში. სულიერი გაძლიერების და განახლების შემდეგ საძმომ დაიწყო სავანის როგორც შიდა ისე გარე ისტორიული შენობების რეკონსტრუქცია და ახალის მშენებლობა.

წმიდა გრიგოლი პალამას სახელობის ეკვდერი

pareklisi-tou-grigoriou-palada-01

pareklisi-tou-grigoriou-palada-02

pareklisi-tou-grigoriou-palada-03

pareklisi-tou-grigoriou-palada-04

pareklisi-tou-grigoriou-palada-06

pareklisi-tou-grigoriou-palada-07

pareklisi-tou-grigoriou-palada-08

 

 

]]> https://www.pemptousia.ge/2016/10/21/%e1%83%ac%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%9c%e1%83%93%e1%83%90-%e1%83%92%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%92%e1%83%9d%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%9e%e1%83%90%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%a1-%e1%83%a1/feed/ 2950 ”მანუგეშებელის” ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ეკვდერი https://www.pemptousia.ge/2016/10/13/%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%a3%e1%83%92%e1%83%94%e1%83%a8%e1%83%94%e1%83%91%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%a7%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%93%e1%83%ac/ https://www.pemptousia.ge/2016/10/13/%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%a3%e1%83%92%e1%83%94%e1%83%a8%e1%83%94%e1%83%91%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%a7%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%93%e1%83%ac/#comments Thu, 13 Oct 2016 15:28:46 +0000 https://www.pemptousia.ge/?p=49745 ვატოპედის წმიდა და დიდი სავანის კათოლიკონის (მონასტრის მთავარი, საკრებულო ტაძარი) ჩრდილო–დასავლეთ კუთხის მეორე სართულზე, წმიდა დიმიტრის სახელობის ეკვდერსა და ჩრდილოეთ გასასვლელს შორის, 1678 წელს  ლაოდიკიის მიტროპოლიტ გრიგოლის მიერ, როგორც შესაწირი, შეიქმნა და შეიმკო  ”მანუგეშებელი” ღმრთისმშობლის სახელობის ეკვდერი, მიძღვნილი ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის სასწაულთმოქმედი ხატისადმი ”მანუგეშებელი”. საუბარია შემოკლებული ჯვრისფორმის ტიპის  მცირე ზომის ტაძარზე, რომელსაც რვა წახნაგის მქონე გუმბათი აქვს. გუმბათიდან და ფრონტონიდან გამოკვეთილია მხოლოდ აღმოსავლეთის მხარე, მაგრამ გარემოსთან შერწყმულია არქიტექტურული კუთხით. საკურთხეველს არ აქვს კონქი, იგი განთავსებულია ნახევრადცილინდრულ კამარაში, შესაბამისად არ გააჩნია სტოა. სარკმელების არქონის გამო შიდა სივრცე ჩაბნელებულია. ეკვდერის დასავლეთი, რომელიც აშენებულია გუმბათისებრ სავალზე, შემკობილია სწორხაზოვანი მარმარილოს კიბით, რომელიც მიემართება ეკვდერისაკენ და იქიდან კი გასასვლელის მესამე დონისკენ.

,,მანუგეშებელი” ღმრთისმშობელი,  მისივე სახელობის ეკვდერის ფრესკა

მანუგეშებელი ღმრთისმშობლის სახელობის ეკვდერი. წმიდა მერკური და წმიდა თეოდორე (1677/1678)

მანუგეშებელი ღმრთისმშობლის სახელობის ეკვდერი. წმიდა იოანე დამასკელი (1677/1678)

]]> https://www.pemptousia.ge/2016/10/13/%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%a3%e1%83%92%e1%83%94%e1%83%a8%e1%83%94%e1%83%91%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%a7%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%93%e1%83%ac/feed/ 2588 ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა, მონასტრის სატრაპეზო 1786 წელი https://www.pemptousia.ge/2016/02/10/%e1%83%a6%e1%83%98%e1%83%a0%e1%83%a1%e1%83%98-%e1%83%94%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9b-%e1%83%90%e1%83%a1%e1%83%a3%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%ab%e1%83%98%e1%83%9c/ https://www.pemptousia.ge/2016/02/10/%e1%83%a6%e1%83%98%e1%83%a0%e1%83%a1%e1%83%98-%e1%83%94%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9b-%e1%83%90%e1%83%a1%e1%83%a3%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%ab%e1%83%98%e1%83%9c/#comments Wed, 10 Feb 2016 03:18:31 +0000 https://www.pemptousia.ge/?p=47737 ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა მდებარეობს ვატოპედის წმიდა და დიდ სავანის ჯვრის ფორმის სატრაპეზოს ჩრდილოეთ მკლავზე. მონაზონ მაკარი გალაციანოს ჩანაწერების გადმოცემით ირკვევა, რომ ახალაშენებული სატრაპეზო მოირთო-მოიკაზმა 1786 წელს. გამოყენებული ხატწერის მეთოდი ხასიათდება გარკვეული თავისებურებებით. მიუხედავად იმისა, რომ ფრესკაზე არ არის გამოსახული მოწამეთა წამების ფრაგმენტი, არსებული მრავალსახოვანი ერთობა მნიშვნელოვან ადგილს ანიჭებს მას სატრაპეზოს შიდა სივრცეში.

293-257

ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა ჯვრის ფორმის სატრაპეზოს ჩრდილოეთ მკლავი (1786წ.)

293-257a

ფრაგმენტი – ღირსი ეფრემ ასურის მიძინების ფრესკა ჯვრის ფორმის სატრაპეზოს ჩრდილოეთ მკლავი (1786წ.)

 

 
]]> https://www.pemptousia.ge/2016/02/10/%e1%83%a6%e1%83%98%e1%83%a0%e1%83%a1%e1%83%98-%e1%83%94%e1%83%a4%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9b-%e1%83%90%e1%83%a1%e1%83%a3%e1%83%a0%e1%83%98%e1%83%a1-%e1%83%9b%e1%83%98%e1%83%ab%e1%83%98%e1%83%9c/feed/ 3202 დემოგრაფიული მდგომარეობა https://www.pemptousia.ge/2016/02/04/%e1%83%93%e1%83%94%e1%83%9b%e1%83%9d%e1%83%92%e1%83%a0%e1%83%90%e1%83%a4%e1%83%98%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%9b%e1%83%93%e1%83%92%e1%83%9d%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9d%e1%83%91/ https://www.pemptousia.ge/2016/02/04/%e1%83%93%e1%83%94%e1%83%9b%e1%83%9d%e1%83%92%e1%83%a0%e1%83%90%e1%83%a4%e1%83%98%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%9b%e1%83%93%e1%83%92%e1%83%9d%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9d%e1%83%91/#comments Thu, 04 Feb 2016 05:41:26 +0000 https://www.pemptousia.ge/?p=48825 ბიზანტიური პერიოდი

ბიზანტიურ პერიოდში არ არის ცნობილი ვატოპედის სავანის საძმოს წევრთა ზუსტი რაოდენობა. მისი დაარსებიდან რამდენიმე ათწლეულის შემდეგ, 1010 წელს, თავისი განვითარებით შეძლო ლავრასა და ივერონთან, ამ ძირითად მონასტრებთან მიახლოება. მართლაც კონსტანტინე VIII  მონომახის (1045) მთაწმიდის ტიპიკონის ცალკეულ პუნქტებშიც ჩანს მონასტრის ზრდა, სადაც აღნიშნულია, რომ ვატოპედს, გამონაკლისის სახით, საარსებოდ დიდი გემისა და ერთი უღელი ხარ-კამეჩის ფლობის უფლება მიენიჭა. სავარაუდოდ, იმ დროისათვის ვატოპედის საძმოს რაოდენობა დაახლოებით ასზე მეტი კაცი იქნებოდა. 37 წლის შემდეგ საუბარია უკვე ორ უღელ ხარ-კამეჩზე, რაც საძმოს წევრთა რიცხვის ზრდის მიმანიშნებელია. შემდგომში, ბიზანტიური პერიოდის განმავლობაში ვატოპედის საზოგადოება უფრო მრავალრიცხოვანი გახდება.

I.M.M.Vatopediou 115

თურქ-ოსმალების დაპყრობის პერიოდი და უახლესი ხანა

1423/4 და XV ს.

1423-1424 წლებში თურქ-ოსმალების გაბატონობამ და მთაწმიდაზე ზოგადმა ეკონომიურმა გასაჭირმა ბუნებრივად გამოიწვია მთლიანი მოსახლეობის და, შესაბამისად, ვატოპედის სავანეში ძმათა რაოდენობის შემცირება. თუმცა XV საუკუნის ბოლოს, ეკონომიური მდგომარეობის აღდგენის კვალდაკვალ, ვატოპედი მთაწმიდის ერთ-ერთი მრავალრიცხოვანი მონასტერი (ზოგჯერ ყველაზე მრავალრიცხოვანი) ხდება. 1489 წლის მონაცემებით აქ მოღვაწეობს 330 მონაზონი. 1520 და 1560-61 წლებში ვატოპედში 271 მონაზონია, ხოლო XVI საუკუნის ბოლოს სულ – 320 მონაზონი. 1569 წელს თურქ-ოსმალთა ხელნაწერებში აღირიცხება 80 მონაზონი, რაც ეჭვს გარეშეა, რომ არ შეესაბამება სინამდვილეს.

XVI ს – 1830 წ.

XVI საუკუნის ეკონომიურ წინსვლას ჩამორჩება მონასტრის მცხოვრებთა რიცხობრივი ზრდა და XVIII საუკუნემდე რჩება სტაბილური. 1677 წლამდე მონასტერში 300 მონაზვნის მოღვაწეობა დასტურდება. ინგლისელი მოგზაური ჯ. ქოველი (J.Covel) კი გვატყობინებს, რომ 1677 წელს ვატოპედში 350 მონაზონი ცხოვრობს. რუს მოგზაურ ბარსკის (Barskij) მიხედვით კი 1744 წელს მხოლოდ 60 მონაზონი იყო. ამ უკანასკნელის მონაცემები უდავოდ არაზუსტია. თუმცა 1801 წელს ინგლისელი მოგზაურების პ. ჰანტისა (P.Hunt) და ჯ.დ. ქარლილის (J.D. Carlyle) გადმოცემით სავანეში 250 მონაზონი აღირიცხება. 1808 წლის ხელნაწერის მიხედვით ვატოპედის სავანე 234 წევრს ითვლის, ხოლო 1821 წლამდე ცოტა ადრე – 400-ს. ბუნებრივია, ვატოპედის სავანის ძმათა რაოდენობა შემცირდებოდა მაკედონიის აჯანყების მარცხის შედეგად, რამაც გამოიწვია მთაწმიდის ნაწილობრივი დაცარიელება, ცნობილია, რომ ამ ფაქტის შედეგად თურქული ჯარის შემოსვლას თან მოჰყვა უმძიმესი შედეგები (1823-1830 წლებში მთაწმიდაზე 1000-მდე მონაზონი მოღვაწეობდა).

1830 –  XXს.

XVIII – XX საუკუნეებში ვატოპედის სავანის გაძლიერებისა და შესუსტების მონაცვლეობა აისახება მისი წევრების რაოდენობაზე. 1837 წელს ინგლისელ მოგზაურ რ. კურზონის (R.Curzon) მიხედვით ვატოპედის სავანეში მოღვაწეობს 300 მონაზონი, მაშინ როცა 1885 წლის უფრო დეტალური მონაცემებით 214 მონაზონია მოხსენიებული. წმიდა ანდრია პირველწოდებულის სკიტში (ეს სკიტი ეკუთვნის ვატოპედის წმიდა სავანეს) რუსი მონაზვნების მომრავლების შედეგად დაფიქსირდა მცხოვრებთა ყველაზე დიდი რაოდენობა (966 წევრი 1903 წელს), რაც გრძელდება XX ს-ის მე-2 ათწლეულამდე. შემდეგ პერიოდში მცხოვრებთა რაოდენობა მოულოდნელა მცირდება: 1928 წელს – 485, 1961 წელს – 127 და 1974 წელს – 70 მცხოვრები.  1990 წლიდან მონასტრის კინოვიურ (საერთო საცხოვრისის ცხოვრების წესის მიმდევარი) წესზე გადასვლის შემდეგ ვატოპედის სავანის საძმოს ზრდა განახლდა. დღევანდელი მდგომარეობით სავანეში მოღვაწეობს დაახლოებით 130 მონაზონი.

I.M.M.Vatopediou 114

სავანის ფოტოსურათი გადაღებულია დაახლოებით 1870 წელს, მთაწმინდელი მღვდელმონაზონ ბენიამინე კონდრაკის მიერ გალაციანების თანხლებისას

]]> https://www.pemptousia.ge/2016/02/04/%e1%83%93%e1%83%94%e1%83%9b%e1%83%9d%e1%83%92%e1%83%a0%e1%83%90%e1%83%a4%e1%83%98%e1%83%a3%e1%83%9a%e1%83%98-%e1%83%9b%e1%83%93%e1%83%92%e1%83%9d%e1%83%9b%e1%83%90%e1%83%a0%e1%83%94%e1%83%9d%e1%83%91/feed/ 2700