გულის სნეულებათა შესახებ (პირველი ნაწილი)

ლოცვა

წინა შეხვედრაზე, ჩემო შვილებო, საუბარი გვქონდა ზოგადად გულის სიწრფელის შესახებ. ვისაუბრეთ ასევე, თუკი გახსოვთ, ნათლობის თემაზე, რომ ნათლობის საიდუმლოების შედეგად ხდება ერთგვარი ცვლილება ადამიანში, ერთგვარი ონტოლოგიური ცვლილება. ასევე აღვნიშნეთ, რომ ნათლობის საიდუმლოების შედეგად, ადამიანი ხელახლა იბადება, იგი იქცევა ქრისტეს სხეულის შემადგენელ ნაწილად, უკავშირდება ქრისტეს და უკვე ამის შემდეგ, მონათლული ადამიანის გულში შედის სულიწმიდის მადლი. ნათლობის შემდეგ ადამიანს გააჩნია განღმრთობის ძალა, ასევე იმის შესაძლებლობა, რომ იქცეს ქრისტეს ცოცხალ ნაწილად და როგორც ჩვენი წმიდა მამები ამბობენ, ცდუნებები, ეშმაკი, ცოდვის წარმომშობი ენერგიები  ადამიანის გულიდან გამოდიან და ადგილს არა გულში, არამედ მის მიღმა იკავებენდა.

ასევე ვისაუბრეთ, რომ გარდა იმისა რომ გული არის ჩვენს ორგანიზმში მომუშავე ძირითადი ორგანო, ის ასევე არის ადამიანის ფსიქო-სომატური ცენტრი. იგი არის, როგორც ჩვენი სულიერი, ასევე სომატური ძალების ცენტრი. გული არის ის ადგილი, რომლის მეშვეობით შეიცნობა ღმერთი. უფალი გულში ესაუბრება ადამიანს. გული, როგორც ჩვენ გვეუბნება ქრისტე, არის ოპტიკური (მხედველობითი) ორგანო, რომელსაც უფლის ჭვრეტის შესაძლებლობა აქვს. მიუხედავად იმისა, რომ მთლიანად ადამიანი, თავისი მთელი ძალებით – სულითა და სხეულით, მონაწილეობას იღებს ღმრთის ხედვაში, გული მაინც წარმოადგენს ერთადერთ შესაფერის ორგანოს, რომელსაც ღმრთის ჭვრეტის უნარი აქვს. თუმცა, როდესაც ადამიანი ხედავს ღმერთს, მას ხედავს მთლიანი ადამიანი, არ არსებობს მცირე ნაწილიც კი ადამიანის ორგანიზმში, რომელსაც არ შეეძლოს უფლის არსებობის შეგრძება, როგორც მის სულში, ისე მის სხეულში, გონებასა და ყველა ძალაში.

ამგვარად, შეგვიძლია აღვნიშნოთ, რომ ჩვენში წარმოქმნილი ეჭვების, სიძნელეების, უარყოფისა და კითხვების მთელი ფენომენი ძალიან ბუნებრივია. ყოველივე ეს მაშინ წყვეტს არსებობას, როდესაც ადამიანი იხილავს ღმერთს. დიდება უფალს, რომ საბედნიეროდ ჩვენს ეკლესიაში, წმიდა მამების გადმოცემების  ეს სიმდიდრე გვაქვს. უფლის ჭვრეტის მანიშნებელია სწორედ ის, რაც იესო ქრისტემ ხალხს მისცა და შეინარჩუნა ჩვენი ეკლესია. უფლის ხილვა შეუძლებელია იმ ადამიანისათვის, რომელსაც არ გააჩნია წრფელი გული.

დღეს, მინდა უფრო დაწვრილებით ვისაუბრო გულის სნეულებების შესახებ. რადგან უკვე ვისაუბრეთ წრფელი გულის შესახებ და ასევე აღვნიშნეთ, რომ ადამიანის გული ცოდვით დაცემის შემდეგ დაავადდა, რის შემდეგაც  ჩვენ უკვე ვართ დაავადებული ადამიანები და მემკვიდრეობითი გზით ჩვენ თავზე გვიტვირთავს ადამიანური ბუნების სნეულებანი. დღეს ვისაუბრებთ ზოგიერთ იმ სნეულებებზე, რომელიც ადამიანის გულისთვისაა დამახასიათებელი. ასევე იმაზე, თუ როგორაა შესაძლებელი, რომ ადამიანი მათგან განიკურნოს. კარგად ვიცით და ასევე ძალიან ხშირად გვინახავს, რომ ეკლესია საავადმყოფოა, რომელიც ადამიანს ამქვეყნიურ ცხოვრებაში კურნავს, იგი არ კურნავს ადამიანს გარდაცვალების შემდეგ, არამედ – აქ, ამ სამყაროში. სწორედ ამ სამყაროდან, ამ ცხოვრებიდან გვაქვს ჩვენ კონკრეტული შედეგები. ანუ, სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ეკლესია სულიერი საავადმყოფოა, სადაც შედის ესა თუ ის პიროვნება და ხედავს, რომ ამ სამკურნალო სივრცეში ადამიანები იკურნებიან კონკრეტული დაავადებებისაგან. ეკლესიას გააჩნია მტკიცებულებები, რომ იგი მართლაც კურნავს ამ სნეულებებს. გარდა ამისა,  ამ ფაქტს წმიდანები და მათი გამოცდილებებიც ამტკიცებს.

მაშასადამე, უპირველეს ყოვლისა, აუცილებელია აღვნიშნოთ, რომ სადინარი, რომელიც ჩვენს გულს სხვადასხვა მიკრობს მიაწოდებს, რომელიც ასნეულებს მას, ეს მხოლოდ და მხოლოდ ჩვენი ფანტაზიაა. როდესაც ვამბობთ ფანტაზიას, არ ვგულისხმობთ, რომ ადამიანი, რომელსაც ის გააჩნია ეგოისტი ან ამაყია, არამედ ფანტაზიაში ვგულისხმობთ ჩვენი სულიერი სამყაროს ძალას, ენერგიას, მდგომარეობას, რომელიც წარმოშობს სურათებსა და წარმოდგენებს. როდესაც ამა თუ იმ ადამიანის ფანტაზია ააქტიურებს ვნებებს, მაშინ წარმოშობას იწყებს მტრული, უსუფთაო, ცოდვილი სახეები, რომლებიც ასნეულებენ ჩვენს გონებას, რის შემდგომაც ასევე აზიანებენ ჩვენს გულსაც. ჩვენი საკუთარი გამოცდილებით თითოეულმა ჩვენთაგანმა კარგად ვიცით, რომ ჩვენი ფანტაზია უამრავი წარმოდგენის ერთგვარი საკუჭნაოა, რომელსაც  ყოველივე ის წარმოშობს, რაც კი ოდესმე გვინახავს. უცნაურია, რომ ხშირად გვამახსოვრდება ყოველივე ის, რაც არასწორი და გაუკუღმართებულია, ყველაფერი ცუდი, რაც კი გვინახავს ან რაც კი ჩაგვიდენია. არ ვიცი თქვენ როგორ, მაგრამ, ყოველ შემთხვევაში, მე ყოველთვის ასე მემართება. ვინმე იტყვის, იმდენი კარგი რამ მინახავს ჩემს სიცოცხლეში, იმდენი კარგი სიტყვა მსმენია, ვიცი, მსმენია, მინახავს ან წამიკითხავს იმდენი მნიშვნელოვანი რამ, წაკითხული მაქვს უფლისა და წმიდანების გამოცდილებაზე. ეკლესიაში, ტაძრებში, ლოცვისას – ეს ყოველივე იკარგება, თუმცა შეიძლება გვახსოვდეს ის, რაც მაგალითად სკოლაში სწავლის პერიოდში ვიხილეთ, ან მაგალითად ათი წლის წინ ვნახეთ რაიმე ისეთი სურათი, ცოდვა, რომელიც ჩავიდინეთ, ვნახეთ ან გავიგეთ. დროთა განმავლობაში ეს ყოველივე ისევ გვიბრუნდება და ეს სურათები კვლავ უტევენ ჩვენს გონებას. ამ ყოველივეს უკან, სამწუხაროდ, ჩვენი ფანტაზია დგას, საწყობი, რომელიც უამრავი გამოუსადეგარი ნივთითაა გამოტენილი. ეს ყოველივე ძალიან კარგად იცოდნენ წმიდა მამებმა, რადგან ისინი ადამიანის სულის მკვლევარები იყვნენ. სწორედ ამის გამო, იღვწოდნენ იმისათვის, რომ გაეწმინდათ თავიანთი ფანტაზია, ან შეიძლება ისიც ვთქვათ, რომ ცდილობდნენ სრულიად უმოქმედოდ ექციათ იგი, რათა მას უარყოფითი გავლენა არ მოეხდინა  ღმრთისკენ მათ სწრაფვაზე. მოგვიანებით ვისაუბრებთ იმაზე, თუ რა ხერხითაა შესაძლებელი ფანტაზიის გაწმენდა.

მაშ ვიცოდეთ, რომ ფანტაზია თავისი სურათებითა და ცნებებით, სწორედ ის სადინარია, რომლის საშუალებითაც ჩვენს სხეულში აღწევს ცოდვის ენერგია. უბრალოდ მინდოდა თქვენთვის ამეხსნა, თუ როგორ შედის ცოდვა ჩვენს სულიერ სამყაროში. შესაბამისად, თუკი გვაქვს კარგი აზრები, კეთილი სურათები, კარგი წარმოდგენები, მაშინ შეგვიძლია ნელ-ნელა შევუშვათ კეთილი აზრები და ცნებები ჩვენში.

ახლა ვისაუბრებთ გულის ზოგიერთი სნეულების შესახებ, რომლებსაც წმიდა მამები მოიხსენიებენ. ერთ-ერთი ასეთი ავადმყოფობა, რომელსაც წმიდა მამები ადამიანის გულისა და სულის ძირითად დაავადებას უწოდებენ, არის ეგრედ წოდებული შეუცნობლობა. როდესაც ვამბობთ შეუცნობლობას არ ვგულისხმობთ ცოდნის არ არსებობას, არამედ – იმას, რომ ჩვენს გულს არ გააჩნია უფლის შეცნობის უნარი, მას არასდროს შეუცვნია უფალი, არ იცის რას ნიშნავს ღმერთი. ეს არ არის უბრალოდ ცოდნის არ არსებობა, არამედ ეს არის ერთგვარი ძალა, რომლის საშუალებით ადამიანს უნარი ეძლევა განსაჯოს, თუ რას არის ღმერთი და რას ნიშნავს იცხოვრო მისგან შორს. მაგალითად, ავიღოთ ადამიანი, რომელიც გაიზარდა ისეთ ადგილას, სადაც დაბინძურებული ჰაერი იყო. იგი არასდროს ყოფილა, მაგალითად მთაში, რომ გაეგო, თუ რას ნიშნავდა სუფთა ჰაერი. მახსოვს, ერთხელ, ათონის წმიდა მთაზე ვიყავი 5-6 დღის განმავლობაში, რაღაც მაწუხებდა, თუმცა რა ვერ ვხვდებოდი. თავს კარგად არ ვგრძნობდი. ერთ დღეს მონასტრის ეზოში ტრაქტორმა გაიარა, როგორც კი ბენზინის სუნი ვიგრძენი, მაშინვე მივხვდი, თუ რა მაწუხებდა. როგორც კი ვიგრძენი გამონაბოლქვი აირი, მაშინვე აღმოვაჩინე ჩემი თავი. რადგან ასეთ ვითარებაში ვიყავი გაზრდილი, ათენის ცენტრში. როგორც კი აღმოვჩნდი ნაძვნარსა და სუფთა ატმოსფეროში, ჩემს ორგანიზმს რაღაც დააკლდა, რა დააკლდა? რა და გამონაბოლქვი აირი. როგორც კი ტრაქტორმა გაიარა, მაშინვე მოვედი გონს (იცინის). სწორედ ამის თქმა მინდოდა, სწორედ ეს არის ცოდნა და უცოდინარობა. მაშასადამე, როდესაც ადამიანი იზრდება ისე, რომ მის სულს არ გააჩნია უფლის შეცნობის უნარი, იგი ვერ შეიცნობს ისეთ რამეს, რასაც ღმერთი ჰქვია. რა თქმა უნდა, ბავშვებო, თითოეულმა ჩვენთაგანმა ვიცით, რომ არსებობდა ჩვენს ცხოვრებაში ისეთი ეტაპი, როდესაც არ ვიცნობდით უფალს. და რაღაც ერთ მომენტში, ან უეცრად, ან რაღაც გარკვეული დროის განმავლობაში, შევიცანით ღმერთი და სწორედ მაშინ, ჩემი პატარა გამოცდილებით გეუბნებით, გავიგეთ, თუ რას ნიშნავს ქრისტეს შემდეგი სიტყვები: „მე ვარ ნათელი ჭეშმარიტი“. სწორედ იმ წუთიდან ვაცნობიერებთ, თუ როგორ ვცხოვრობდით მანამდე. რომ ჩვენი ცხოვრება, მანამ სანამ უფალს შევხვდებოდით, სიბნელე იყო. ჩვენ უკუნით სიბნელეში ვიმყოფებოდით. მიუხედავად ამისა, ძალიან კმაყოფილებ ვიყავით, სიბნელეში კარგად ვგრძნობდით თავს. სწორედ იმ წუთიდან გავაცნობიერეთ, რომ  სიბნელეში ვცხოვრობდით, რა წუთიდანაც ვიხილეთ სინათლე. განა მხოლოდ იმას ვფიქრობდით, რომ ეს სიბნელე ბუნებრივი იყო, არამედ – იმასაც, რომ იგი მშვენიერი იყო. სწორედ ამიტომ, ერთ-ერთი ყველაზე დიდი სნეულება ადამიანის გულისა არის უფლის შეუცნობლობა.

ალბათ ხშირად შეგიმჩნევიათ, რომ ვესაუბრებით ადამიანებს, ვეუბნებით რაიმეს, თუმცა მათ არ შესწევთ იმის უნარი, რომ გაიგონ, თუ რას ვეუბნებით. შეუძლებელია, რომ ასეთმა ადამიანმა ღმრთის სიტყვა გაიგოს, მისი გული ვერ იღებს მას, რადგან მას არ გააჩნია უფლის შეცნობის უნარი. სწორედ ამიტომ ამბობენ მამები, რომ მანამ სანამ დაელაპარაკები ამა თუ იმ ადამიანს, ან რამდენიმე სიტყვას ეტყვი ღმერთზე, აუცილებელია მისთვის ილოცო, რათა მასზე უფლის მადლი გადმოვიდეს. აი, თუნდაც დაუკვირდით ერეტიკოსების მაგალითს, რომელთაც მცდარი ცოდნა აქვთ უფალზე, მიუხედავად იმისა, რომ კითხულობენ სახარებას, მაგრამ ყველაფერს სხვაგვარად იგებენ და არაფერი ესმით.

უფლის შეუცნობლობა დაავადებაა. ეს იგივეა, რომ ორგანიზმს აკლდეს რაიმე ვიტამინი. როგორ იკურნება ეს სენი – ღმერთის შეუცნობელობა? იგი იკურნება ღმრთის შეცნობით. უფლის შესაცნობად კი განა უნდა დავჯდეთ და დოგმატური წიგნები ვიკითხოთ, რათა გავიგოთ, თუ რას ამბობს ღმერთზე ეკლესიის სწავლება. უფლის შეცნობა მიიღწევა გამოცდილებით, უფლის გამოცდილებით, რომელიც ეკლესიის პრაქტიკული ცხოვრებიდან გამომდინარეობს.

სწორედ უფლის შეცნობა შეეძლოთ ჩვენს წინაპრებს. მათ არანაირი თეოლოგიური ცოდნა არ გააჩნდათ, სამაგიეროდ მათ გულებს უფლის შეცნობის უნარი ჰქონდათ. და რადგანაც მათი გულები უფლის შეცნობის უნარს ფლობდნენ, მათ რწმენის შენარჩუნების ძალაც გააჩნდათ. როგორც მაგალითად აქ ჩვენს მიწაზეა შემონახული 8-9 საუკუნის განმავლობაში. შესწევდათ ასევე ძალა იმისა, რომ თავიანთი თავი და სიცოცხლე გაეწირათ ქრისტესათვის და მათი ეს გამოცდილება თაობიდან თაობისთვის გადაეცათ. ჩვენ კი მაშინ დავკარგეთ ეს გამოცდილება, როდესაც იგი თეორიად ვაქციეთ.

შეუცნობლობის შემდეგ გულის კიდევ ერთი დაავადებაა – თავდავიწყება. თავდავიწყებაში ვგულისხმობთ, როდესაც ადამიანს რაიმე ავიწყდება, ანუ როდესაც ადამიანის გულს არ ახსოვს ღმერთი. რატომ არის ეს ავადმყოფობა? იმიტომ, რომ ადამიანის ბუნებრივი მდგომარეობაა, რომ მას მუდმივად ახსოვდეს ღმერთი. სწორედ ამგვარად შექმნა ღმერთმა ადამიანი. ანუ ადამიანის ბუნებრივი მყოფობაა, როდესაც მას გამუდმებით ახსოვს უფალი. არა მხოლოდ, რომ ახსოვდეს ღმერთი გონებრივად, არამედ მის გულში მუდამ უნდა მოქმედებდეს უფლის მყოფობა. მინდა ამ საკითხზე რაიმე მაგალითი მოვიტანო: ჩვენი გონება ერთგვარი ენერგიაა, ასე არ არის? და ბუნებრივია, რომ რასაც კი ვაკეთებთ, ვცდილობთ, რომ ჩვენი გონებით გავაკეთოთ. მაგალითად, როდესაც ვკითხულობთ, ვწერთ, ვღებავთ, ვგვით ან მტვერს ვიღებთ ამ დროს ჩვენი გონება მუშაობს. ადამიანში, რომელიც მართლმადიდებლურად,  ასკეტურად ცხოვრობს, არსებობს ასევე მყოფობის სხვა ეპიცენტრი, რაც მისი გულია. ამ დროს ადამიანის გონება სხვას აკეთებს, ხოლო გული კი სხვას. ადამიანის გული უფალთანაა დაკავშირებული, იგი უფალთან ერთად ცხოვრობს, უფალთან ერთად მოქმედებს, ხარობს უფლის მის წიაღში მყოფობით და იმავდროულად ეს ადამიანი თავის საქმეებსაც აკეთებს, მუშაობს, შეიძლება ეძინოს კიდეც. და რომც ეძინოს მისი გული მაინც სულიწმიდის მადლით აღვსილი ძგერს. პრაქტიკულად, ამ მადლს ადამიანი  მაშინ იძენს, როდესაც იგი შემდეგნაირად ლოცულობს: „უფალო, იესო ქრისტე, ძეო ღმრთისაო, შემიწყალე მე ცოდვილი“. ამ ლოცვის წარმოთქმა არის პრაქტიკული გზა იმისათვის, რომ გულის მექანიზმის მობილიზაცია მოვახდინოთ.

როდესაც ადამიანი იწყებს ლოცვას, განსაკუთრებით კი მაშინ, როდესაც ეს ადამიანი დგამს პირველ ნაბიჯებს სულიერ ცხოვრებაში, არ უნდა მიაქციოს ყურადღება ლოცვის  ხარისხს, ანუ მისი გონება მიჯაჭვულია თუ არა ლოცვას, რადგან ეს შეუძლებელია. შეუძლებელია სულიერი ცხოვრების დასაწყისში ვილოცოთ მთელი გულისყურით, რადგან რაც არ უნდა მოვიმოქმედოთ, ჩვენი გონება მაინც იმოგზაურებს, აუცილებლად იმოგზაურებს. თუმცა, წარმოთქმულ ლოცვას გააჩნია ძალა იმისა, რომ ჩვენს სულიერ სამყაროზე ნელ-ნელა მოახდინოს ზემოქმედება. იგი შეიძლება შევადაროთ მანქანას, რომელიც წინ მიიწევს, ანგრევს ქვებსა და კლდეებს და ასე გაჰყავს გზა. სწორედ ამგვარად მოქმედებს ჩვენში ლოცვა, წინ მიიწევს მანამ, სანამ გახსნის გზას, რომლის მეშვეობით ჩვენს სულზე გადმოვა მადლი. როდესაც უფლის მადლი ეწვევა ადამიანის სულს, სწორედ მაშინ იწყებს იგი თავისთავად ჩვენს გულში მოქმედებას და ადამიანს ეძლევა უფალთან განუწყვეტელი კავშირის ქონის შესაძლებლობა. ანუ დავიწყება ტოვებს გულს და მის ნაცვლად მოდის უფლის განუწყვეტელი ხსოვნა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ადამიანი უბრუნდება იმ მდგომარეობას, რომელიც მას ცოდვით დაცემამდე გააჩნდა, ანუ იმ მდგომარეობას, რა მდგომარეობითაც ის ღმერთმა შექმნა.

გულის კიდევ ერთი ავადმყოფობა არის სიფიცხე. გულფიცხელობას ხშირად ახსენებს უფალი იესო ქრისტე, სახარებაშიც მოხსენებულია ის.  როგორც სახარება გვაუწყებს: „ნუ განიფიცხებთ გულთა თქუენთა“ (ებრაელთა მიმართ 3.8). შეიძლება ადამიანი ამჩნევდეს და სურდეს, რომ გაიგოს უფლის სიტყვა, ხვდებოდეს იმ მინიშნებებს, რომელიც უფლისგან და სულიწმიდისგან მოედინება, მაგრამ მიუხედავად ამისა, მის გულში არსებული ერთგვარი სიფიცხე ხელს უშლიდეს, რომ ამ ყოველივემ მის გულში შეაღწიოს. ეს შემთხვევა გავს თესვის იგავში მოხსენიებულ ამბავს, გახსოვთ ალბათ რა დაემართა თესლს, რომელიც  ქვაზე დავარდა. ფიცხელ გულში ისე ვერ შეაღწევს სულიწმიდის მადლი, როგორც შეუძლებელია, რომ ქვაზე დავარდნილმა თესლმა გაიხაროს ან აღმოცენდეს.

სამწუხაროდ, გულფიცხელობა ყოველ ჩვენთაგანშია დამკვიდრებული. თუკი, მაგალითად ჩვენს გულს ან ჩვენს შინაგან სამყაროს შევადარებთ ნიადაგს, როდესაც მის თხრას დავიწყებთ ვნახავთ, რომ თავიდან რბილი მიწა შეგვხვდება (ეს იმ შემთხვევაში, თუკი გვაქვს უფალთან კავშირი ლოცვის მეშვეობით), შემდეგ – ცოტაოდენი კენჭები, ბოლოს კი მივადგებით ერთ დიდ ქვას, რომლის იქით წასვლის საშუალება აღარ მოგვეცემა.

გულის სიფიცხე თანდათან იზრდება. უპირველეს ყოვლისა, მას სამი რამე ზრდის: გადამეტებული ამქვეყნიური საზრუნავი, სიამოვნებანი და სიმდიდრე. ჩვენ გვითხრა იესო ქრისტემ, რომ ზრუნვანი, სიმდიდრე და სიამოვნებანი ზრდიან ადამიანის სიფიცხესა და მას გულგრილობას სძენენ. ეს სამი ძირითადი ცდუნებაა, რომლებიც ამკაცრებენ ჩვენ არსებობას. რატომ ამქვეყნიური საზრუნავი? იმიტომ, რომ ისინი ჩვენ გვძარცვავენ და გვაცლიან სულიერ ძალებს. ძალას, რომელიც  ჩვენს არსებაში არსებობს და რაც უფლისადმი უნდა მივმართოთ, სხვადასხვა საზრუნავად ვანაწევრებთ. ალბათ, საკუთარ თავზე ყველას გვაქვს გამოცდილი, რომ ყოველ საღამოს განადგურებულები, დაქანცულები ვართ და არაფრის ძალა აღარ შეგვწევს. ყოველი ჩვენთაგანი ვგრძნობთ, რომ აი, ეს ერთი დღეც გავიდა, ეს ერთი დღეც დაკარგულია. არაფერს არ ვაკეთებთ და ასე იწყება მეორე დღე. თუმცა, მეორე დღესაც იგივე მეორდება, რადგან ჩვენ უკვე მანიით (სიგიჟით) ვართ შეპყრობილნი. იცით, რომ არსებობს დიდი ანტონის წინასწარმეტყველება იმის შესახებ, რომ დადგება ჟამი, როდესაც ყველა ადამიანს სიგიჟე შეიპყრობს. ისინი მანიით იქნებიან დაავადებულნი. და მაშინ, თუკი დარჩება ისეთი ვინმე, ვინც არ იქნება გიჟი, მას ეტყვიან, რომ შენ გიჟი ხარო, რადგან არა ხარო ჩვენნაირი. არ მინახავს, მაგრამ გაგონილი მაქვს, რომ ზოგიერთი როგორც კი გაიღვიძებს რადიოს რთავს, ან სანამ გაიღვიძებს მაღვიძარასავით რადიო აქვს ჩასართავად დაყენებული (იცინის). მაშ, წარმოიდგინეთ ადამიანი, რომელიც როგორც კი გაიღვიძებს რადიოს რთავს. როგორ მოქმედებს ფსიქოლოგიურად ეს ადამიანი? როდესაც ათონის წმიდა მთაზე წავედი, არ ვიცოდი, თუ რას აკეთებენ ბერები გაღვიძებისთანავე. მაგრამ სულიერმა მოძღვარმა მითხრა, რომ როგორც კი გაიღვიძებ, მაშინვე წამოდექი ლოგინიდან, პირჯვარი გადაიწერე და თქვი: „დიდება შენდა ღმერთო“. ამის მერე კი შემდეგი ლოცვა წარმოთქვიო: „უფალო იესო ქრისტე, ძეო ღმრთისაო, შემიწყალე მე ცოდვილი“. გაღვიძებისთანავე წარმოთქმული ლოცვა, როგორც მამები ამბობენ, არის გონების პირველი ძალა. თუკი, გონება გაღვიძებისთანავე ლოცვით დაიწყებს მუშაობას, მაშინ მთელი დღის განმავლობაში ის ლოცვის მადლით იმოქმედებს. ამის შემდეგ ადამიანს ერთგვარი სიმშვიდე ეუფლება, რის გამოც გაღვიძება გიხარია. ამბობენ, რომ მონაზონისთვის გაღვიძება საშინელებაა, რადგან ის დილის სამ საათზე,  სამის  ნახევარზე, ზოგჯერ კი შუაღამისას იღვიძებს.  ამაზე ერთ ამბავს გიამბობთ, როდესაც ათონის მთაზე ვცხოვრობდი, თითქმის ჩემი იქ ყოფნის მანძილზე  არქონდარი (მესტუმრე) ვიყავი. არქონდარი ეწოდება მონაზონს, ვინც მასპინძლობს სტუმრებს. მონასტერში ზოგჯერ სამოცდაათამდე სტუმარი გვყვავდა, რომლებიც არქონდარიკის ოთახებში ცხოვრობდნენ. მე და ზოგიერთ სხვა ძმას გვქონდა მორჩილება იმისა, რომ რიგ-რიგობით გაგვეღვიძებინა სტუმრები, რათა ისინი ლიტურგიას დასწრებოდნენ. ლიტურგია კი სამის ნახევარზე, სამზე იწყებოდა. წარმოიდგინეთ წმიდა მთაზე დიდი თოვლია, ცუდი ამინდია, ყინვაა, ზოგჯერ მინუს ათ გრადუსამდეც აღწევდა, თოვლი კი ოთხ მეტრამდე დებდა იქ, სადაც ვცხოვრობდით. წარმოიდგინეთ ახლა ადამიანები, რომლებიც ღამით ლაპარაკ-ლაპარაკში ძლივს იძინებენ, რეკავდა დილით ზარი, მაგრამ არაფერი. ლიტურგიაზე გვინდოდა წასვლა, მაგრამ ვიჯექით და მათ ველოდებოდით, თუ როდის გაიღვიძებდნენ. ყოველ დილით ერთი კომედია იყო მათი გაღვიძება. ვერ წარმოიდგენთ რეები გვესმოდა ამ ადამიანებისაგან, ორმა- სამმა ფეხსაცმელიც კი გვესროლა (იცინის). ერთ ანეგდოტს მოგიყვებით: ერთი მოხუცი კაცი გვსტუმრობდა, თუმცა არც ძალიან მოხუცი დაახლოებით 55-58 წლის იყო. იგი გიმნაზიის დირექტორი გახლდათ. მივედი დილით მის გასაღვიძებლად, კარზე ვაკაკუნე, ვაკაკუნე, მაგრამ ვერ გავაღვიძე. ბოლოს შევედი და ვაჯანჯღარებ. ვეუბნები გაიღვიძე, გაიღვიძე, მაგრამ არაფერი. ბოლოს იძახის, რატომ, რა ხდება? ვეუბნები ათონის მთაზე ხარ, გაიღვიძე. მეუბნება ვინა ხარ. ვეუბნები, ქარონი (ქარონი ბერძნულ მითოლოგიაში გარდაცვლილთა სულების ჰადესში (საიქიოში) გამცილებელი) ვარ, გაიღვიძე (იცინის).

ჩემო შვილებო, მინდა გითხრათ, რომ ადამიანის გულფიცხელობა ადამიანს არაფრის გაგებისა და შეგნების საშუალებას არ აძლევს. ხშირად სწორედ ამ სიფიცხის მიზეზით ადამიანი სულიერ ჩიხში ექცევა. ძალიან დიდი მოთმინებაა საჭირო იმისათვის, რომ ადამიანმა გამუდმებით ურტყას ამ მყარ მასალას, უნდა ილოცოს უფლის მიმართ, რათა გაინგრეს ეს ურყევი ქვა. როგორც დავით მეფსალმუნე ამბობს, არასდროს უარყოფს უფალი მონანიე გულს. ხოლო ლოცვებში კი ამგვარად ვამბობთ: „შემუსრე უფალო გული ჩემი“. მაგრამ როგორ შეიმუსრება ადამიანის გული? რა თქმა უნდა იგი შეიმუსრება ასკეტური ცხოვრებით, მარხვით, ლოცვით, სიფხიზლით, მღვიძარებით, განსაცდელით, შრომისმოყვარეობით, თუმცა ყველაზე მეტად ის შეიმუსრება მაშინ, როდესაც ადამიანი იჩენს მოთმინებას იმ დიდი მწუხარებისა და განსაცდელის გამო, რაც მას თავს დაატყდება. შეიძლება თქვენ არ გქონდეთ დიდი მწუხარება განცდილი, რადგან ჯერ კიდევ პატარები ხართ, მაგრამ კარგი იქნება, თუკი აქედანვე ისწავლით მწუხარების, თუნდაც წარუმატებლობის, მიღებას, როგორც თქვენი ცხოვრებისათვის სიკეთის მომტანთ. ყოველი მწუხარება, რაც კი ჩვენს ცხოვრებაში ხდება, მოთმინებით უნდა მივიღოთ. უნდა ვიცოდეთ, რომ სიტყვა „მწუხარებას“ ამიტომაც ეწოდება ამგვარად, რადგან ბერძნულად θλίψη მომდინარეობს ზმნიდან θλίβω, რაც დნობას, წვენის გამოწურვასაც ნიშნავს, თითქოსდა ჩვენი გულის ქვა მწუხარებისას წისქვილში შედის, რომელიც მას ანაკუწებს და ფქვილად აქცევს. ადამიანმა აუცილებლად უნდა დაითმინოს თავისი გულის მწუხარება. სწორედ ამ მწუხარების დათმენის შემდეგ ის გამარჯვებული გამოდის. ამიტომაცაა ნათქვამი აპოკალიფსში წმიდანების შესახებ, რომ ისინი წარდგებიან უფლის წინაშე სიწმინდის, მადლის თეთრი მოსასხამებით შემოსილნი, ხოლო წმიდა წერილი აპოკალიფსში ამბობს, რომ სულიწმიდის მადლი დაივანებს იმ ადამიანებში, რომლებმაც დიდი მწუხარება დაითმინეს. ამიტომაც, ხედავთ, რომ ჩვენი ეკლესიის უდიდესი წმიდანები ის ადამიანები იყვნენ, რომლებმაც ძალიან დიდი განსაცდელები დაითმინეს. მათი ცხოვრება სულაც არ ყოფილა ადვილი ანდა სასიამოვნო. წმიდა ათანასე ათონელი, ათონის მთაზე პირველი მონასტრის დამაარსებელი, ყოველთვის ამბობდა, ეს სიტყვები ბერებმა მის ხატზეც მიაწერეს: „გადამეტებული მწუხარებით განვლე ჩემი ცხოვრების დღენი“, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩემი ცხოვრების დღენი დიდი მწუხარებით, მრავალი განსაცდელით გავიარე. თუმცა რა ხდება აქ? აქ არის გაცხადებული ეკლესიის საიდუმლოება, ღმრთიური მადლის საიდუმლოება: საღმრთო მადლს გააჩნია ძალა, რომელიც მწუხარებას სიხარულად გარდაქმნის. ამ დროს ძალიან დიდი მწუხარება ადამიანში გარდაიქმნება და სწორედ ეს მწუხარება დიდი მადლის (დიდი სიხარულის) მიზეზი ხდება. ასეთ შემთხვევებში მწუხარების სიმწარე განადგურებას იწყებს, რის შემდეგაც ეს განსაცდელი ადამიანში სიხარულით შეიცვლება. არ ვიცი შეგიძლიათ თუ არა ამის გაგება, შვილებო, უბრალოდ მინდა იცოდეთ, რომ როდესაც თქვენ რაიმე განსაცდელი შეგემთხვევათ, თუნდაც ყველაზე უფრო მცირე იყოს ის, დაწყებული მაგალითად იქიდან, რომ ვერ ჩააბარეთ გაკვეთილი, ავტობუსმა გაგასწროთ ან სხვა რაიმე მცირე უსიამოვნება შეგემთხვათ, სწორედ ამ მცირე შემთხვევებით თუკი ისწავლით იმას, რომ მოთმინებით შეხვდეთ მათ, შემდეგ უფრო იოლად შეეგუებით ამაზე უფრო დიდს, შემდეგ კიდევ უფრო დიდ განსაცდელს. და როდესაც თქვენს ცხოვრებაში, რაც გარდაუვალია, დადგება ძლიერი მწუხარებისა და იმედგაცრუების ჟამი, რაც მიწისძვრასავითაა ადამიანისათვის, მაშინ ის თქვენ შერყევას ვერ მოახერხებს, შეირყევა თქვენი გული, მაგრამ თვითონ თქვენ არ დაიღუპებით. ყველაზე სამწუხარო ის არის, რომ დღესდღეობით ვხედავთ, თუ რას დაითმენს თანამედროვე ადამიანი.  გახსოვთ ალბათ, თუ რაოდენი სიმწარე ჰქონდათ ძველ დროში ადამიანებს: კარგავდნენ ბავშვებს, სხვადასხვა დაავადება ხვდებოდათ, მაგრამ მათ სახეზე მაინც მოთმინება, თავშეკავება იყო გამოხატული. თითქოსდა ამ ადამიანებს გარს ჯავშანი ემოსათ და ამიტომაც ეს ჭრილობანი მათთვის გამანადგურებელი არ იყო. დღეს ჩვენ რაიმეს დათმენა არ შეგვიძლია! პატარა ამბავს ვაზვიადებთ. მაგალითად, ვიღაცას თმა სცვივა და ფსიქიატრთან დადის, ყოველ დღე თმის ღერებს ითვლის, მერე ამრავლებს რამდენი ღერი გამოდის თვეში და ა.შ. არ არის ეს სახუმარო, რადგან ყოველ ჩვენთაგანსა აქვს თავისთავზე ეს გამოცდილი. მაგალითად, ვინმემ ერთი კილოგრამი მოიმატა და თავის მოკვლა უნდა. რა მოხდა მერე, ხალხი შიმშილით იღუპება და ამან ერთი კილო მოიმატა, მერე რა? გინდაც ორი, სამი ან ხუთი კილო იყოს, რა არის ამაში საგანგაშო? მახსოვს ერთი ჩემსავით მსუქანი მონაზონი მყავდა, რომელიც ამბობდა, რომ კიდევ კარგი გამხდარი არა ვარ, მაშინ ხომ იტყოდა ხალხი ჩემზე რა ასკეტური ბერიაო, (იცინის) ახლა კი მიყურებენ და ალბათ ამბობენ, ეს მსუქანი რანაირი მონაზონიაო?! ეს მისი მხრიდან ერთგვარი თავმდაბლობა იყო. ანუ ადამიანი თანდათან სწავლობს მოთმინებით შეხვდეს ყოველივეს და მათ კარგი მხრიდან შეხედოს, რადგან ამგვარი ქმედებით მის არსში კარგი ძვრები ხდება, სხვაგვარად კი ის საწამლავივით იმოქმედებს მის სულიერ სამყაროზე.

გულფიცხელობის ერთ-ერთი შედეგია გულის სიბრმავე. ეს ბუნებრივი ფენომენია, როდესაც ადამიანი მკაცრია, მისი გული სასტიკია, მაშინ ის ბრმაც არის. მას განსჯის უნარი არ გააჩნია. იგი ბრმაა და არ ძალუძს კარგის ცუდისგან გარჩევა. როგორც მაგალითად ბრმა ადამიანმა არ იცის, თუ რა არის კარი, ფანჯარა, მას არ გააჩნია ხატებანი თავის თავში. იგი ბრმაა. უფალი იესო ქრისტე ამბობს, რომ როდესაც ის უცქერდა ადამიანებს ხედავდა მათი გულის სიბრმავეს და წუხდა იმის გამო, რომ იმდენად ბრმანი იყვნენ მის წინ მდგომარენი, რომ არაფრის გაგების უნარი არ შესწევდათ.

მოგვიანებით ასევე ვისაუბრებთ იმაზე, თუ როგორ განვიკურნოთ ზემოთ მოხსენიებული სნეულებებისაგან.  იმედი მაქვს მოვასწრებთ.

კიდევ ერთი სნეულება სულისა გახლავთ უწმინდურება. ეს იმას ნიშნავს, როდესაც ადამიანის გული ეჩვევა მიიღოს უწმინდური ფიქრები: ურცხვი ხორციელი ზრუნვანი. ჩვენს გონებაში გამუდმებით უამრავი ფიქრი იბადება, შეუძლებელია მათი შეკავება, ისინი არაფერს ნიშნავენ, თუმცა ჩვენ ყურადღება უნდა მივაქციოთ იმ ფიქრებს, რომლებიც ჩვენს ცნობიერებას ებრძვიან, რათა ისინი ჩვენი გულების სიღრმეში არ გაიზარდნონ. რადგან თუკი ისინი ჩვენს გულებში აღმოცენდებიან, მაშინ გულიც შეეჩვევა მათ, როგორც  უწმინდურებაში ტკბობას და შემდგომ ამისა მათ გარეშე ცხოვრება არარ შეეძლება. აქ შემდეგს ვგულისხმობ: თუკი, ადამიანს აქვს წრფელი გული და სურს რაიმე უწმინდურება შეუშვას თავის გულში, გული მას არ იღებს, მას გაურბის. და ამის საპირისპიროდ, უწმინდური გული  გაურბის ყოველივე იმას, რაც სუფთაა, რაც კარგია. თუკი, მას რაიმე სათნოს და კარგს ეტყვი, იგი ამას გაურბის. ზოგჯერ, არა მხოლოდ გაურბის, არამედ საშინლად ღიზიანდება. მაგალითად, ზოგჯერ ვხედავთ თუ რა ხდება მეუღლეებს შორის, ჩვენ გვაქვს ამის თეორიული გამოცდილება. ხანდახან ერთ-ერთ მათგანს არ სურს უზნეობის, არაბუნებრივის, ცუდის ჩადენა და მეორეს ეუბნება, რომ არ შეუძლია ამის გაკეთება. ხოლო მისი მეუღლე კი პასუხობს, რომ ან გააკეთებ ამას, თუ არა და მიგატოვებ. რატომ ხდება ასე? იმიტომ, რომ მისი გული შეეჩვია ცოდვის, ავხორცობის წყალში ყოფნას. ამას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. თუკი შევაჩვევთ ჩვენს გულს სისუფთავის გემოს, მაშინ ის თავისთავად ვეღარ მიიღებს ცუდს. როგორც მაგალითად მე ვერ ვეგუები ნიქოზიის (კვიპროსის დედაქალაქი) წყალს. იგი ყარს, არ შემიძლია მისი დალევა, თუმცა ნიქოზიელები სიამოვნებით სვამენ და ადიდებენ უფალს. მე შეჩვეული ვარ წყალს, რომელიც მონასტერში მთიდან მოედინება, ის ანკარაა და ცივი. თუმცა, როდესაც რაიმეს სვამ ყოველდღიურად, ეჩვევი მას და გგონია მასზე უკეთესი წყალი არ არსებობს. ასეა ადამიანის გულიც.

კიდევ ერთი დაავადება არის გულის არაგონივრულობა  (არაკეთილგონივრულობა). ეს სენი შედეგივით მოდის. გული იძენს ერთგვარ უაზრობას (სისულელეს), იგი არაგონივრულია. მას არაფერი ესმის, თუნდაც თავისი საკუთარი საქციელი. ვთქვათ, ავიღოთ კერპთაყვანისმცემლობა (ამ შემთხვევაში ამა თუ იმ ნივთის სიყვარული), ვერცხლისმოყვარეობა. იცის ადამიანმა, რომ არ სჭირდება ამდენი, მაგრამ მაინც აგროვებს და აგროვებს, გაქვს სამი მილიონი, საკმარისია, როდის უნდა შეჭამო? (იცინის) ასი წლისა ხარ და რაღას აგროვებ, როდისღა მოასწრებ მის დახარჯვას? და მაინც აგროვებს, აგროვებს. არც შვილებს, არც შვილიშვილებს და არც არავის აძლევს. ძველად ვერცხლისმოყვარეობა იყო, ინახავდნენ ფულს, შემდეგ ითვლიდნენ და უხაროდათ. დღეს ეს „სიხარული“ აღარ არსებობს, რადგან შეგიძლია ბანკში გახსნა ანგარიში და მხოლოდ ერთი ბარათი გქონდეს. მაგრამ, ხომ იყო ასე, ხომ უაზრო, არაგონივრული საქციელი იყო ეს? თქვენ ჯერ კიდევ ახალგაზრდები ხართ, თქვენს წინაშეა მომავალი, მაგრამ როცა უკვე ხანშიშესულია ადამიანი და 50-60 წლისაა, მისთვის მომავალი უფრო მცირე დროა, ვიდრე წარსული. თქვენ ეს ჯერ არ გამოგიცდიათ, ბავშვებო, მეც თქვენს ასაკში არ შემეძლო გამეგო, თუ რას ნიშნავდა ეს. მახსოვს ერთხელ ბებიას ვკითხე, თუ რამდენი წლის იყო. მიპასუხა სამოცდათორმეტის. და ახლა მოკვდები? შევეკითხე. მოვკვდები აბა მარადიულად ხომ არ დავრჩები მიწაზე. მას მართლაც არ ეშინოდა, თუმცა მახსოვს მე როგორ მაშინებდა ეს ამბავი, რომ ხარ სამოცდათორმეტი წლის და იცი, რომ რამდენიმე წელიწადში გარდაიცვლები. ჩემი არსი ვერ ეგუებოდა ამას. ახალგაზრობის წლებში, რა თქმა უნდა, არ ფიქრობ სიკვდილზე. წინ მნიშვნელოვანი გეგმები გაქვს: მაგისტრატურა, დოქტორანტურა, სახლები, მანქანები, ვალები.

[გაგრძელება]